انواع تابلو برق قدرت در ساختمان ها و صنایع

طبقه بندی تابلوبرق ها از نظر توزیع و منبع تغذیه

در طراحی تابلو برق های فشار ضعیف در تاسیسات برقی ساختمان ها ، می توان با توجه به محل و موقعیت استقرار نسبت به منبع تغذیه و نقشی که در سیستم کنترل و توزیع برق ایفا می کند به ترتیب زیر طبقه بندی کرد

تابلوبرق اصلی

این عنوان به تابلویی اطلاق می شود که عموما در پست برق نصب می شود و به طرف فشار ضعیف ترانسفورماتور متصل است و برق مجموعه را توزیع و کنترل می کند

تابلوبرق نیم اصلی

اینگونه تابلو ها ، برق بلوک ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و کنترل می کند. تابلو های نامبرده از تابلوی اصلی تغذیه می کند.

تابلوبرق فرعی تاسیسات و تجهیزات

این نوع تابلو ها توزیع و کنترل سیستم برقی خاص مانند موتورخانه ، آشپزخانه ، رختشویخانه و مانند آن به کار می رود. تابلو های مزبور از تابلو نیم اصلی تغذیه می شود.

تابلوبرق فرعی روشنایی

تابلویی است که نیروی برق روشنایی و پریز های عمومی مربوط به هر قسمت را توزیع و کنترل می کند. این نوع تابلو نیز از تابلو نیم اصلی تغذیه می شود.

انواع تابلوبرق از نظر دسترسی و موارد کاربرد

عمده ترین انواع تابلو برق های مورد مصرف در تاسیسات برق ساختمان ها و موارد کاربرد آن به شرح زیر است :

تابلو برق تمام بسته ( برای نصب در فضاهای پوشیده )

این نوع تابلو عبارتست از مجموعه سوار شده در کارخانه که تمام جوانب آن ، جز سطح نصب به نحوی بسته باشد که حداقل ، درجه حفاظت ip20 تامین شود ( سطح نصب ممکن است باز یا بسته باشد ) این گونه تابلو ها را تابلو های تمام بسته ایمنی نیز می نامند. تابلو های بسته ایمنی به اشکال مختلف ساخته می شود که بر حسب نوع کاربرد متفاوت و عمده ترین آن ها به شرح زیر است.

تابلوبرق تمامی بسته ایستاده

منظور تابلویی است که بتواند به طور مستقل و بدون اتکا به دیوار در روی کف ساختمان استقرار پیدا کند. این نوع تابلو ها معمولا برای تابلو های اصلی و نیم اصلی و تاسیسات و تجهیزات به کار می رود. انواع تابلوهای ایستاده به روش های زیر ساخته می شود.

تابلوبرق ایستاده قابل دسترسی از جلو

عبارت است از تابلویی که دسترسی برای فرمان ، تعویض فیوز و لوازم ، اتصال سرکابل و سیم ، و غیره کاملا از طرف جلو تابلو امکان پذیر باشد و شامل یک یا چند سلول باشد.

تابلوبرق ایستاده قابل دسترسی از پشت

عبارتست از تابلویی که وسایل اندازه گیری در جلوی تابلو قرار گرفته و فرمان ها نیز از سمت جلوی تابلو انجام می شود ولی دسترسی برای تعویض وسایل ، اتصال کابل ها و سیم ها و مانند آن ، از پشت تابلو امکان پذیر است و دارای یک یا چند سلول است. تابلوی ایستاده چند خانه ای عبارتست از تابلویی که هر سلول آن دارای یک شینه کشی عمودی و قابل خانه بندی متفاوت برای نصب کلید های مختلف ، فیوز ها و وسایل اندازه گیری برای فرمان ماشین آلات و غیره بوده و مجهز به شینه اصلی فقط برای توسعه به چند سلول نیز می باشد

تابلو ایستاده چند جعبه ای عبارتست از تابلویی که اجزای آن (شینه ، فیوز و کلید و … ) در قطعات مساوی با جعبه های چدنی یا فولادی ساخته شده و با اتصال جعبه ها به یکدیگر تشکیل تابلو می دهند.

تابلوبرق تمام بسته دیواری

این نوع تابلو که به صورت یک جعبه قابل نصب در روی کار یا توی کار می باشد در ابعاد مختلف ساخته می شود و فقط از قسمت جلوی آن قابل دسترسی می باشد. شامل شینه ، کلید و وسایل حفاظت در برابر اضافه بار می باشد و برای کنترل مدار های فرعی و روشنایی و نیرو به کار می رود.

تابلوبرق توزیع نیرو و روشنایی برای نصب در محوطه باز

تابلو توزیع نیرو و روشنایی برای نصب در محوطه بازز عبارت است از تابلوی تمام بسته با سقف شیب دار و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت ، آب و گرد و غبار که معمولا بر روی پایه های بتنی نصب می شود و برای تغذیه منازل ، فرمان و کنترل روشنایی محوطه ، آب نما ها و غیره به کار می رود.

ساخت تابلو اصلی توزیع برق فشار ضعیف – نوع ایستاده چند خانه ای

این گونه تابلو باید از نوع ایستاده و با اسکلت نگهدار از آهن به فرم نبشی ، ناودانی و سپری ساخته شده و به وسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل شود. پوشش تابلو نیز باید از ورق های فلزی با ضخامت حداقل 2 میلی متر یا بیشتر بوده و به وسیله پیچ و مهره به اسکلت نگهدار محکم شود. ساختمان تابلو باید طوری باشد که هر سلول قابل تفکیک به سه ، چهار یا شش خانه اصلی بوده و هر خانه اصلی نیز قابل تفکیک به اجزای کوچکتر دو ، سه یا چهار خانه فرعی باشد. تقسیمات مزبور باید دارای ابعاد استاندارد و مساوی بوده و هر قسمت نیز باید مجهز به درب جداگانه ، برای نصب یا تعویض وسایل داخلی آن باشد. پوشش های طرفین تابلو، برای سهولت در امر توسعه ، باید با پیچ و مهره کرومه به اسکلت نگهدارنده متصل شود به طوری که در صورت نیاز به توسعه تابلو ، بدون دخالت در کار آن انجام پذیر باشد.

ساخت تابلو نیم اصلی توزیع برق فشار ضعیف – نوع ایستاده چند خانه ای

در این تابلو ها شینه ها بایستی به وسیله بست های عایق مخصوص به بدنه جعبه مهار شده و سرشینه ها جهت اتصال به یکدیگر باید به وسیله آب نقره کاری و محل لازم برای عبور به جعبه مجاور در طرفین جعبه پیش بینی گردد. اتصال شینه ها به یکدیگر باید به وسیله پیچ و مهره مسی یا برنجی انجام شود. وسایل و تجهیزاتی که در داخل هر جعبه نصب می شود باید متناسب با جعبه و از یک سازنده باشد. تابلو های چند جعبه ای برای توزیع نیروی اصلی برق در پست برق فضاهای باز مناطق صنعتی و کارخانجات بالاخص در مناطق غباری و مرطوب به کار برده می شود.

ساخت تابلو های اصلی توزیع نیروی برق فشار ضعیف – انواع ایستاده قابل دسترسی از جلو و قابل دسترسی از پشت

این نوع تابلو ها باید از نوع ایستاده و با اسکلت نگهداری از آهن با فرم نبشی ، ناودانی و سپری ساخته شده و به وسیله پیچ و مهره به هم متصل شده باشند ، به گونه ای که در برابر تنش های حرارتی ، الکتریکی ، مکانیکی در شرایط عادی بهر برداری مقاوم باشد.

پوشش تابلو باید از ورق های فلزی با ضخامت حداقل 2 میلی متر بوده و به وسیله پیچ و مهره به اسکلت نگهدار محکم شود. ساختمان بدنه این نوع تابلو ها باید به گونه ای باشد که تابلو به سهولت از طرفین قابل توسعه باشد و به همین جهت پوشش های جانبی تابلو به وسیله پیچ و مهره های کرومه به اسکلت اصلی متصل می شود.

در تابلو های قابل دسترسی از جلو باید با باز کردن در محافظ جلوی تابلو ، یا برداشتن صفحه محافظ جلو آن ، دسترسی به کلیه لوازم و تجهیزات داخلی تابلو ، بدون تداخل با کار قسمت های مختلف امکان پذیر باشد. ولی در تابلو های قابل دسترسی از پشت این مکان برای باز کردن درب پشت تابلو ها حاصل می شود.

به منظور ایجاد حفاظت در برابر زنگ زدگی و فساد تدریجی ، تمامی سطوح تابلو و خانه ها باید برابر روش زیرین زیرسازی و رنگ آمیزی شود :

• زیرسازی شامل چربی گیری ، زنگ زدایی ، فسفاته کاری و یک لایه رنگ استری
• رنگ امیزی شامل حداقل دو لایه پوشش برای شرایط رنگ برای شرایط آب و هوایی خشک و 3 لایه پوشش رنگ برای شرایط آب و هوایی مرطوب

ساخت تابلو توزیع نیروی برق – نوع دیواری (روکار یا توکار)

این نوع تابلو برق ها شامل سه قسمت اصلی جداگانه زیر است :

جعبه تابلوبرق

در صورتی که ارتفاع تابلو مورد نیاز تا 1 متر باشد ، جعبه تابلو باید از ورق آهن با ضخامت 1.25 ساخته شود و چنانچه ارتفاع تابلو مورد نظر بیشتر از 1 متر باشد جعبه تابلو باید با ضخامت 1.5 میلیمتر ساخته شود. برای ورود کابل و لوله به داخل تابلو باید در جداره های فوقانی و تحتانی جعبه سوراخ های از نوع سنبه ای به قطر های مختلف ، یا شیاری سراسری با درپوش تعبیه گردد.

توضیح اینکه کلیه لوله های ورودی به تابلو باید به وسیله مهره و بوش برنجی به بدنه تابلو کاملا متصل و محکم شود.

اسکلت تابلو برای نصب لوازم تابلوبرق

کلیه وسایل و تجهیزات داخل تابلو ، برای جلوگیری از آسیبل و صدمه در زمان اجرای عملیات ساختمانی ، باید بر روی یک اسکلت جداگانه نصب شود. اسکلت مزبور باید از آهن با ضخامت 1.5 میلیمتر با خم کاری های لازم ساخه شده و به وسیله 4 عدد پیچ به سهولت در داخل جعبه قابل نصب و یا برداشت باشد. ( پیچ یا مهره ای که برای نصب اسکلت بر روی جعبه تابلو به کار می رود باید به دنه جعبه جوش شود.)

چارچوب و درب تابلوبرق

ضخامت ورق آهن مورد لزوم برای چارچوب و درب تابلو باید برابر ضخامت تعیین شده برای جعبه تابلو باشد . درب تابلو از نظر استقامت باید دارای پشت بند بوده و دورتادور آن دارای خم هایی به شکل یو باشد. چارچوب درب های تابلو های روکار باید از هر چهار طرف حداقل دو سانتیمتر بیشتر از جعبه تابلو باشد.

کلیه اجزای تابلو فوق الذکر باید پس از زیرسازی شامل زنگ زدایی ، چربی گیری و فسفاته کاری ، با یک دست رنگ آستری و یک دست رنگ اصلی پوشیده شود.

ارتفاع نصب برای کلیه تابلو ها 210 سانتیمتر از بالای تابلو تا کف تمام شده است.

ساخت تابلو برق روشنایی برای نصب در محوطه باز

این گونه تابلو ها باید از نوع ایستاده با اسکلت نگهدار از آهن گالوانیزه با ضخامت حداقل 2 میلیمتر یا بیشتر ساخته شود و پس از زیرسازی شامل زنگ زدایی ، چربی گیری و فسفاته کاری با یک دست ضدزنگ مخصوص ، یک دست آستر و یک دست رنگ اصلی پوشیده شود.

این تابلو ممکن است از جنس آلومینیوم نیز ساخته شود که در این صورت اسکلت نگهدار و کلیه اجزای آن از جنس آلومینیوم خواهد بود و پوشش آن باید از ورق آلومینیوم با ضخامت حداقل 3 میلیمتر یا بیشتر ساخته شود.

بدنه این تابلو باید به نحوی ساخته شود که کلیه جوانب آن کاملا مسدود بوده و فقط از جلو قابل دسترسی باشد.

سقف بیرونی این تابلو دارای شیب دوطرفه با لبه های برگردان به طرف داخل باشد و حداقل 5 سانتیمتر هم از هر طرف بزرگتر باشد. حداقل دومین رقم کد ip تابلو های فضای باز باید 3 باشد.

ساخت تابلو برق های فرمان وسایل موتوری

در تابلوی فرمان وسایل موتوری کلید اصلی باید از نوع خودکار حفاظت موتوری بوده و مجهز به سه دستگاه آمپر متر و یک دستگاه ولت متر از نوع هفت حالتی باشد.

مدارهای فرعی فرمان وسایل موتوری کلید اصلی باید الزاما دارای کنتاکتور و رله محافظ باشد مگر در مورد دستگاه های مجهز به تابلو فرمان مجزا که در این صورت مدار مزبور باید به وسیله کلید فیوز ، یا کلید گردان و فیوز جداگانه محافظت شود.

برای آگاهی از روشن و خاموش بودن کلید اصلی یا هر یک از کنتاکتور ها باید برای هر مدار دو عدد چراغ سیگنال به رنگ های قرمز و سبز ( قرمز برای حالت روشن و سبز برای حالت خاموش ) پیش بینی شود.

هر مدار ، در صورت لزوم باید مجهز به آمپر متر متناسب باشد وچنانچه شدت جریان مدار بیشتر از 60 آمپر باشد باید از ترانس جریان و آمپر متر مخصوص با ضریب متناسب استفاده شود. ظرفیت آمپر متر انتخابی نباید از حدود 25 درصد حداکثر بار بیشتر باشد. به طور مثال ، در صورتی که حداکثر بار 400 آمپر باشد ، آمپر متر و ترانس جریان انتخابی باید نسبت تبدیل 500/5 داشته باشد.