طراحی معماری اتاق تمیز

ملاحظات طراحی معماری اتاق تمیز

جهت اطمینان از بهره برداری درست و قابل اعتماد از تاسیسات اتاق تمیز ، می بایست ملاحضات طراحی معماری اتاق تمیز مورد توجه قرار گیرد و به آن توجه شود. در این مقاله به بیان موارد مهمی که در طراحی معماری اتاق تمیز باید رعایت شود می پردازیم.

نکات مهم در طراحی معماری اتاق تمیز

• در محیط های تمیز ، تمام سطوحی که در معرض محیط هستند باید صاف ، سالم و فاقد خلل و فرج ، ترک و شکستگی باشند تا بدین ترتیب تجمع و انتشار ذرات و میکروارگانیسم ها به حداقل برسند و امکان استفاده مکرر از مواد پاک کننده و ضدعفونی کننده را فراهم نمایند.

• برای کاهش تجمع گرد و غبار و سهولت در پاکسازی ، باید هیچ نقطه غیر قابل دسترسی برای تمیز کردن وجود نداشته باشد و طاقچه ، قفسه ، کمد و نیز سایر تجهیزات در حداقل باشند. در کف اتاق گوشه های اتاق باید به صورت منحنی باشند تا امکان تمیز بودن آسان وجود داشته باشد.
• درب ها باید طوری طراحی شوند که نقاط غیر قابل دسترسی برای تمیز کردن وجود نداشته باشند. به همین دلیل درب های کشویی نامناسب می باشند.

• درب ها باید طوری طراحی شوند تا از نفوذ الودگی از فضای بالای آن ها جلوگیری شود.

  لوله ها ، کانال ها و سایر تاسیسات باید به نحوی تعبیه شوند تا نقاط غیر قابل دسترسی ، منفذ های درزبندی نشده و سطوحی که کار پاکسازی آن ها دشوار است را ایجاد نکند.

• تعبیه سینک شستو شو و فاضلاب در فضاها با درجه A یا B که برای ساخت اسپتیک استفاده می شوند ممنوع است. در سایر فضاها باید بین ماشین یا سینک شست و شو و فاضلاب ، سد های هوایی Air break وجود داشته باشد. در اتاق های تمیز با درجه پایین تر ، فاضلاب کف اتاق باید توسط درپوش یا سیفون بسته شوند تا از جریان های برگشتی جلوگیری شود.

• رختکن ها باید به صورت سد هوایی Airlock طراحی شده و مورد استفاده قرار گیرند، به طوری که جداسازی فیزیکی مراحل مختلف تعویض لباس را فراهم آورده و آلودگی میکروبی و ذره ای ناشی از لباس پوشیدن را به حداقل برساند. هوای این منطقه باید به طور موثری با هوای فیلتر شده ، تهویه و تعویض شوند. مرحله ی نهایی تعویض لباس در رختکن ، در وضعیت غیرفعال باید با محیطی که به آن وارد می شود از نظر درجه بندی ، یکسان باشد. استفاده از رختکن های مجزا برای ورود و خروج از فضاهای تمیز مطلوب است. به طور کلی ، امکانات شست و شوی دست ها باید فقط در اولین مرحله تعویض لباس در نظر گرفته شود.
• هر دو درب هوابند نباید همزمان باز شوند. جهت جلوگیری از باز شدن همزمان بیش از یک درب باید از سیستم های اتوماتیک قفل کننده Interlock استفاده شود.
• منبع هوای فیلتر شده باید در تمامی شرایط فعالیت بتواند فشار مثبت و جریان هوا متناسب با محیط اطراف که دارای درجه تمیزی پایین تری است فراهم نماید و به نحو موثر هوای محیط کار را تعویض نماید. بین اتاق های مجاور با درجه های مختلف باید اختلاف فشار 10 تا  پاسکال وجود داشته باشد.
• برای حفاظت مناطقی که دارای بالاترین احتمال خطر هستند باید توجه خاصی صورت گیرد. این مناطق محیط هایی هستند که بلافاصله یک محصول یا اجزا تمیز شده ای که در تماس با محصول هستند در معرض آن قرار می گیرند. در بعضی از موارد ممکن است در مورد منابع هوا و اختلاف فشار محیط های مختلف توصیه هایی برای تغییر و اصلاح وجود داشته باشند ، مخصوصا در جاییکه لازم است با مواد یا محصول عفونت زا و مواد با سمیت بالا ، رادیواکتیو ، ویروس یا باکتری زنده کار شوند. برای بعضی از این عملیات ، آلودگی زدایی وسایل و هوای خروجی محیط های تمیز ضروری است.

• باید نشان داده شود که الگوهای جریان هوا هیچگونه احتمال آلودگی را به وجود نمی آورند، به عنوان مثال باید دقت شود تا جریان هوا ، ذرات ایجاد شده از یک فرد، عملیات و یا ماشین را به منطقه ای که محصول در معرض خطر آلودگی بالاتری قرار دارد ، منتقل نکند.

• به منظور نشان دادن نقص در منابع تامین هوا ، یک سیستم هشدار دهنده باید فعال شود. باید بین محیط هایی که این اختلاف فشار اهمیت دارد فشارسنج مناسب تعبیه شود. این اختلاف فشار باید به طور منظم ثبت یا طور دیگری مستند شوند.

نواحی جانبی و اتاق های تمیز مجاور

تاسیسات اتاق تمیز باید طوری طراحی ، مستقر و نصب شوند که آلودگی ناشی از این تاسیسات به اتاق تمیز لطمه ای نزند. محل و یکپارچگی نواحی جانبی مانند فضاهای خدماتی و تجهیزاتی ، نظافت ، آماده شازی ، توالت و تسهیلات استراحت باید طوری مورد ملاحظه قرار گیرد که حفظ شرایط بحرانی داخل اتاق تمیز خدشه دار نگردد. اختلاف فشار یا جریان هوا ، روش های دسترسی و شیوه های ارتباطی داخلی ( مانند هوابند ها ، صفحات مکالمه و سامانه های ارتباط شنیداری ) و درز بند کالبد مجموعه ( به ویژه اتصالات اجزا ، منافذ تجهیزات فرآیندی و تاسیسات ضروری ) باید موردنظر قرار گیرند. باید توجه داشت آلودگی بینابینی از نواحی با تمیزی کمتر ، نواحی تمیز را به مخاطره نیندازد.

به طور کلی لوله کشی و کابل کشی روکار داخل اتاق تمیز باید به حداقل برسد چراکه ممکن است مشکلاتی برای نظافت کافی به وجود آورده ، در هنگام برخورد با لباس ها و ادوات نظافت آسیب هایی را ایجاد نماید. در صورت روکش دار نمودن ، این موارد با احتمال آلودگی زیر محفظه ها ، روکش ها و … که خود می توانند مزاحمت هایی را در انجام ضدعفونی با مایع یا گاز ایجاد نمایند ، باید مورد بررسی مقایسه ای شوند. در صورت امکان ، مسیر عبور این تاسیسات باید در مجاری یا نواحی سرویس خارج از اتاق تمیز مورد ملاحظه قرار گیرد. وسایل مناسب برای زدایش موثر پسماند و آلودگی های ایجاد شده در این فضاها باید فراهم شده باشد. نقاط انتقال انرژی ( مثل پریز های برق ) ، شیر آلات و اتصالات باید طوری طراحی و نصب شوند که نظافت منظم آن ها به راحتی انجام شده ، رسوب و آلودگی داخل یا روی پوشش و حفاظ آن ها تجمع نیابد.

هرجا که ممکن باشد باید فعالیت های تعمیر و نگهداری ، خارج از اتاق تمیز صورت گیرد. چیدمان مجموعه باید با آموزش و مدیریت موثر رفتار کارکنان تکمیل شود تا آشفتگی و آلودگی بینابینی به دلیل حرکت بین نواحی جانبی و اتاق های تمیز به حداقل برسد. تعداد، نوع و محل تاسیسات ضروری باید به توافق مشتری و تامین کننده برسد.

جهت آشنایی با تاسیسات اتاق تمیز و نحوه عملکرد آن اینجا را کلیک کنید!