ملاحظات مهم در احداث کارخانه های آرایشی و بهداشتی

در احداث کارخانجات آرایشی و بهداشتی، لازم است ملاحظات خاصی در نظر گرفته شود تا پروانه تاسیس، پروانه کنترل فنی و پروانه بهداشتی به آن کارخانه تعلق گیرد. در این مقاله به پارامتر های حائز اهمیت در طراحی و احداث کارخانه های تولید کننده محصولات آرایشی و بهداشتی خواهیم پرداخت…

مسائل زیست محیطی در انتخاب محل کارخانه آرایشی و بهداشتی

فواصلی که برای مراکز آلوده کننده تا کارخانه جات مواد غذایی و بهداشتی تعیین گردیده به شرح ذیل می باشد:

1. فاصله تا کارخانه جات سیمان= 3000 متر
2. فاصله تا آلوده کننده های درجه یک (مرغداری ، گاوداری، کشتارگاه سنتی ، کارخانه جات گچ و آهک، مرکز تجمع زباله و یا کود ، دباغی ، چرم سازی ، سالامبور و تصفیه فاضلاب)= 1000متر
3. فاصله تا آلوده کننده های درجه دو (شامل ریخته گری، موزائیک و سرامیک، گورستان، کشتارگاه صنعتی)= 350 متر
4. فاصله تا روستاهایی که دربافت آن به نحوی دامداری ، مرغداری سنتی در ساختمانهای مسکونی وجود داشته باشد= 500متر

ملاحظات محوطه کارخانه آرایشی و بهداشتی

• باید دارای دیوار کشی با ارتفاع مناسب باشد به گونه ای که مانع از ورود حیوانات موذی به کارخانه شده و حتی المقدور و مانع از اثرات سوء شرایط جوی نامساعد گردد.
• کلیه خیابانها و پیاده رو ها و محل های عبور و مرور داخل محوطه کارخانه باید با آسفالت یا پوشش مناسب دیگری پوشیده شده و شیب کلیه قسمتها به نحوی باشد که هیچگونه تجمع ابی ایجاد نگردد.
• جاده منتهی به کارخانه باید به گونه ای با آسفالت یا پوشش مناسب مقرر گردد تا از ورود گل و خاک و آلودگی به داخل کارخانه جلوگیری نماید.
• محوطه اطراف کارخانه باید عاری از مواد زائد ،زباله ، علفهای هرز و مواد غیر مفید دیگر باشد که مانع از انباشتگی حشرات و سایر حیوانات شود
• محل پارک اتومبیل ها باید ترجیحا در خارج از کارخانه بوده و در صورت وجود پارکینگ در محوطه کارخانه باید در محل مناسبی باشد.
• فضای سبز در مجاورت سالن تولید نبوده و نزدیک بخش های رفاهی (رستوران، کتابخانه ، و نمازخانه) و اداری باشد.
• درتعیین محل تاسیسات فاضلاب ، شیبی طبیعی زمین درنظر گرفته شده باشد.

ملاحظات مهندسی در طراحی و ساخت سالن تولید و بسته بندی کارخانه

ورودی به سالن تولید

• ورودی به سالن تولید باید دومرحله بوده و دارای امکاناتی مثل حوضچه ضدعفونی ، پرده عمودی هوا ،دستشویی با تمام امکانات باشد.
• درهای ورودی به سالن تولید باید صاف و یکنواخت بوده که تمیز کردن آن به سادگی انجام گیرد و دارای فنر ارتجاعی با خودکار باشد و یا با آرنج به طرف داخل باز شوند.

فضاهای مورد نیاز در سالن تولید و بسته بندی

زیربنای سطح اشتغال شده توسط ماشین آلات می بایست برچسب نوع ماشین آلات و ابعاد آن حداکثر 50-40 درصد (مطابق با نوع محصول) فضای اصلی سالن تولید، با احتساب حداقل 1 متر فضای خالی از حداقل دو طرفه دستگاه باشد.

الف) فضا جهت ماشین آلات:

علاوه بر ابعاد دستگاه باید فضا جهت موارد زیر در نظر گرفته شود.

1. پلکان وسکو مناسب جهت دستگاههای که دارای ارتفاع زیادی می باشند.
2. فضای مورد نیاز جهت تعمیر دستگاه خصوصا .وقتی وسایل حجیم جهت جابه جایی مورد استفاده باشند.عموا حداقل فاصله تجهیزات از دیوار باید یک متر باشد.
3. حریم دستگاه جهت رفت و آمد اپراتور، این فاصله نیز یک متر و در طرف ضلع با اضلاعی از دستگاه که نیاز به سرکشی دارد.
4. راههای فرار به هنگام خطر

ب) فضا جهت مواد حد واسط و بسته بندی:

درفرآیند هایی که پیوست نبوده و به صورت بچ می باشد باید این فضا لحاظ شود.

ج) فضا جهت تانکها و مخازن ذخیره:

تانکها چون نیاز به تعمیر چندانی ندارند می توانند در کنار دیوارهای سالن تولید با فاصله یک متر قرار گیرند ولی سایر تجهیزات به علت نیاز به تعمیرات در وسط گذاشته می شوند .

د) فضا جهت تجهیزات ثابت حمل و نقل:

تجهیزاتی نظیر بالابرها، نقاله ها است. در انتخاب اینگونه وسایل سعی براین است که از تجهیزات سبک و قابل جابه جایی استفاده شود.

ح) فضا جهت تردد وسایل حمل و نقل:

• موارد مشخص شده با علامت ستاره به مبنای توصیه می باشد و اجرای آن در پیشرفت و بهبود مستمر کارخانه تاثیر بسزایی خواهد داشت.
• مسیر حرکت وسایل نقلیه دستی با برقی (لیفتراک ، ریچ تراک و…) باید به گونه ای باشد که تردد این وسایل به راحتی انجام گیرد و در صورت نیاز به دور زدن فضا کافی باشد.

و) فضا جهت تردد کارکنان : چنانچه ترافیک سالن کم باشد می توان از راهرو وسایل حمل و نقل جهت کارکنان نیز استفاده نمود. در غیر این صورت باشد راهرو جداگانه ای با عرض مناسب استفاده شود .

دیوار:

• سطوح دیوار در سالن تولید و بسته بندی ، به منظور سهولت تمیز کردن باید حداقل تا ارتفاع 4 متر شستشو و مقاوم ، بدون منفذ، ترک ، درز و شکاف ، صاف و صیقل باشند.
• زاویه بین کف و دیوار باید ماهیچه ای با زاویه مناسب در نظر گرفته شود.

درها:

• درهای سالن های تولید و بسته بندی و انبار ها باید قابل شستشو . ضد عفونی بوده و جنس آن ها مواد زنگ نزن و نفوذ ناپذیر به آب باشند.
• در سالن ها انبار ها باید دارای سطوح صاف و رنگ روشن باشند.
• به طور خودکار بسته شوند (ناحیه زیرین درب ها هم سطح با کف باشد) و در صورت شیشه ای بودن هیچ گونه شکستگی و ترک خوردگی نداشته باشند.
• از استفاده درهای چوبی در محوطه تولید بایستی اجتناب کرد.
• به طور کلی انواع تجهیزات و وسایل چوبی(درب ، پالت و …) در سالن تولید و بسته بندی  نمی بایست استفاده گردد.

پنجره ها:

• پنجره هایی که به منظور کمک به روشنایی احداث می شوند بایستی همیشه بسته بوده و از ورود هوای آلوده بیرون به محوطه های تولید و بسته بندی جلوگیری بعمل آید.
• پنجره ها بایستی کاملا با دیوار هم سطح و فاقد زوائد کناری باشد و ترجیحا بایستی دوجداره باشد.

کف:

• کف باید کاملا مقاوم و نفوذناپذیر ، ضد اسید ( درصورت لزوم ) صاف و بدون خلل و فرج ، ترک و شیار باشد .
• قابل شستشو دارای شیب کافی به سمت مسیر فاضلاب باشد تا از تجمع آب در سطح کف سالن تولید جلوگیری شود.

زهکشی کف و کانال های فاضلاب:

• از راه آب های روباز تا آنجا که امکان دارد باید اجتناب شود، اما اگر درواحدی به ناچار از آنها استفاده شد بایستی سهولت تمیز کردن و ضد عفونی کردن آنها تامین شود، و دارای پوشش مناسب قابل جابجا شدن از جنس مقاوم باشد.
• باید متناسب با میزان پساب کارخانه طراحی شده  و در برابر جوندگان به خوبی محافظت شود.
• دارای شیب مناسب در حد(5-10 درجه) برخلاف جریان کار (از محل تمیز به محل آلوده) باشد. همچنین حدالمقدور از ساختن آبروها یعمیق باید اجتناب کرد زیرا تمیز کردن آنها مشکل میباشد .
• آب روها باید دارای دیواره های کناری صاف و عمودی بوده و محل اتصال دیواره به کف مدور و نیم دایره باشد تا مقادیر کم آب نیز به راحتی جریان یافته و تمیز کردن ان نیز آسان تر باشد.
• قسمت های سرپوشیده آب روها باید دارای عمقی حدود 15-20cm و عرض 30-15 سانتی متر باشند تا آب و مواد زائد به راحتی عبور کرده و تمیز کردن آن نیز آسان باشد.
• پوشش و محافظت فلزی روی آب رو ها باید کمتر از یک متر طول داشته باشند تا برداشتن و حمل و نقل آن  آسان باشد.
• همچنین پوشش کانال باید مشبک و از نوع ضد زنگ بوده و در محل هایی که امکان جمع شدن پساب و ضایعات وجود دارد از کف شوی مناسب (شتر گلودار) استفاده شود.

بخش‌های سرویس دهنده و تاسیسات کارخانه

انواع آب مورد استفاده از کارخانجات به شرح ذیل میباشد:

الف) آب مصرفی عمومی کارخانه و تاسیسات : باید از نظر سختی مورد تایید بوده و با توجه به نوع کاربرد ویژگی خاص آن را داشته باشد.

ب) آب مصرفی قابل استفاده در سیستم تولید، شستشو و شرب : این نوع از آب مصرفی باید کاملا جدا از سایر آب های مصرفی در کارخانه بوده و سیستم های لوله کشی آن با رنگ متفاوت، جدا و مشخص شده باشد و آب توسط کارخانه به طور مستمر مورد آزمایش قرار گیرد و حداقل 2 بار نیز توسط آزمایشگاه مرجع یا مورد تایید استان مربوطه از نظر میکروبی و شیمیایی آزمایش شده و به تایید رسیده باشد و تمامی مستندات آن نگهداری شود. ویژگی های آن باید مطابق با استاندارد 1053 و ویژگی های میکروبی آن مطابق با استاندارد 1011 باشد.

سیستم روشنایی ولامپها

• لامپها باید به طور مناسبی در برابر شکستگی حفاظت شده باشد و دارای حفاظ و قاب مناسب باشد.
• همچنین پوشش لامپها باید قابل شستشو و تمیز کردن باشد.
• روشنایی در یک کارخانه آرایشی و بهداشتی باید در حد کافی در کلیه فضاها تامین شود.
• استاندارد های عمومی برای بعضی از انواع کارها موجود است که معمولا بین 30 الی 50 فوت کاندلا راحتی و کارائی کارکنان را در انجام سریع و موثر کار تضمین می نماید.
• حداکثر میزان روشنایی می تواند بسته به نوع تولید تا 100 فوت شمع تغییر یابد.

سیستم نصب لوله ها و کابلها

– باید به طریقی باشد که حتی الامکان مسیر های افقی کمتر بوده تا آب در لوله های راکد نماند.

– لوله کشی ها بایستی از یک کانال مشخص عبور نمایند تا موقع تعمیرات مجددا به کندن و … نیاز نباشد.

– جنس لوله های متناسب با نوع مایعات در تماس با آنها باشد.

– کلیه زانوها ،پیچ و مهره ها و رابط بین لوله ها از جنس و همرنگ لوله های مصرفی باشد.

– لوله های آب گرم و سرد و بخار بایستی دارای رنگ های متمایز باشند تا هنگام مصرف اشتباه رخ ندهند.

سیستم تهویه ساختمان

کلیه سالن ها، انبارها و سرویس های بهداشتی و کارگری باید دارای سیستم تهویه مناسب و وسایل گرم و سرد کننده متناسب با حجم مکان های مذکور و تغییرات درجه حرارت  با توجه به فصول سال باشد.

تاسیسات بخار و هوای فشرده

محل استقرار دیگ بخار و تاسیسات مربوط می بایست با فاصله مناسب از سالن های تولید و بسته بندی ، انبارها و امکانات کارگری و اداری بوده و برابری مقررات سازمان های ذیربط ، مسائل ایمنی آن رعایت و تاییدیه های لازم اخذ گردیده باشد.

تعمیرگاه

هر کارخانه جهت تعمیر دستگاه ها و وسائط نقلیه احتیاج به تعمیرگاه دارد. در طراحی تعمیرگاه موارد زیر باید در نظر گرفته شود.

• محل تعمیرگاه در عین حال که نزدیک ماشین آلات تولید است به خیابان کارخانه راه داشته باشد.
• تعمیرات سال های اول بسیار کم است و نیاز به فضای وسیعی ندارد لذا در طراحی تعمیرگاه نباید ملاک را تعمیرات سال های اول قرارداد .
• کارخانجات بزرگ بخش های جداگانه ای جهت تعمیرگاه برق و الکترونیک، تعمیرگاه وسایل نقلیه، تعمیرگاه وسایل مکانیکی و غیره دارند حتی ممکن است تعمیر دارای دستگاه تراش ، دریل و سایر ماشین ابزار نیز باشد ولی کارخانجات کوچک این امکانات را دارا نیستند و از خدمات  کارگاه های بیرون استفاده می کنند.

سیستم لوازم ایمنی و کمک های اولیه

باید در کلیه قسمت ها و در فواصل مناسب کپسول آتش نشانی و شلنگ آب و غیره و وسایل مورد نیاز برای کمک های اولیه پزشکی در موسسه در محل مناسب و دردسترس قرار گیرد.

انبارها و بخش های وابسته

سطح زیربنای انبارها:

• سطح انبار بستگی به حجم تولید، حداکثر زمان نگهداری کالا در انبار دارد که آن نیز بستگی به اختلاف زمان تولید و فروش ونیز تنوع محصولات و میزان ورود کالا در روز دارد.
• میزان سطح زیربنای انبار از فرمول ذیل با احتساب (حداقل تعداد روز انبارداری 10 روز و ارتفاع مقید چیدمان مناسب به دست می آید)
• زیربنای انبار = تعداد روزهای انبارداری * حجم هر ماده + حاشیه 50 سانتی متری
• ارتفاع مقید چیدمان
• محاسبه بر اساس ظرفیت اسمی اعلام شده در پروانه وزارت صنایع +فضایی جهت عبور و مرور افراد و وسایل نقلیه +فضایی جهت پالتهای خالی و دفتر

انبارش:

• در انبار باید امکانات کنترل و سنجش دما و رطوبت و دیگر عوامل لازم وجود داشته باشد و قسمت های مختلف انبار مثل محصول نهایی، قرنطینه و محصولات مرجوعی ، مواد اولیه و … به طور فیزیکی از هم جدا باشند.
• چیدمان کالاهای انبار شده به نحوی باشد که اجازه ی نمونه برداری از کلیه مواد انبار شده فراهم باشد.
• محوطه های انبار باید فضا کافی که اجازه جداسازی موثر و مناسب مواد مختلف و محصولات انبار شده را بدهد تامین کند.
• به آن قسمت انبار که برچسب ها و ظروف بسته بندی بدون برچسب قراردارند فقط بایستی افراد مجاز دسترسی داشته باشند.
• نظم و ترتیب در انبارش محموله و محصولات باید اجازه جداسازی واضح عناوین مختلف هر ماده اولیه را برای کاهش خطر اشتباه خطر اشتباه شدن بدهد.
• کالاهای انبار شده باید تمیز، مرتب و خشک نگهداری شود.
• محصولات تولیدی باید بالاتر از کف و با فاصله ای مناسب نسبت به دیوارها قرار گیرند به نحوی که اجازه تمیز کردن آسان کف و دیوارها و استفاده از عوامل ضد عفونی کننده بدون خطر آلودگی را بدهد.
• مواد اولیه و حد واسط و محصول نهایی باید در محیطی سازگار با شرایط ذکر شده بر روی برچسب محصول انبار شود.
• چرخش مواد در انبار ها باید به نحوی باشد که اولین ورودی که زودتر تایید شده است زودتر نیز از انبار خارج شود .(سیستم fifo)
• دیوارها و سقف و کف باید طوری طراحی شده باشند که مقاوم بوده و دارای شرایط مناسب برای نگهداری و قابل تمیز کردن باشند.
• فضاهای انبار باید آنقدر ظرفیت داشته باشند که اجازه نگهداری مرتب و منظم انواع گوناگون مواد و محصولات را بدهد.

سیستمی باید برای تامین موارد ذکر شده برقرار شده باشد که عبارتند از:

1. راههای ورود و خروج باید کاملا واضح و مشخص باشند.
2. انبار باید وضعیتی داشته داشته باشد که اجازه جداسازی موثر و چرخش مواد را بدهد.
3. باید استفاده از مواد تایید نشده یا موادی که برای مصرف ترخیص نشده اند ، اجتناب گردد.
4. محصول تولیدی که در ظروف مناسب و مورد تایید به صورت فله نگهداری می شود، قبل از بسته بندی باید مورد آزمایش و پس از تایید بسته بندی گردد.

انبارش و ترخیص و توزیع کالا:

روش های مکتوب باید برای انبارش محصول نهایی موجود باشد به گونه ای که کیفیت محصول حفظ شود.فقط افراد مسئول اجازه ورود به انبار محصول نهایی را دارند. قبل از فرستادن جنس به بازار باید منطبق بودن تمام ویژگی های محصول نهایی مطابق روش های مقرر کنترل شود.

ترخیص کالا فقط باید پس از تایید مسئول فنی انجام شود.

باید sop لازم جهت بارگیری و حمل و نقل وجود داشته باشد تا از وجود شرایط لازم برای حفظ کیفیت محصول و بسته بندی آن اطمینان حاصل شود.

کنترل آلودگی:

خطر انواع آلودگی و آلودگی ثانویه می تواند از طریق مواد اولیه، محیط، مواد یا محصولات در حین فرایند، از بقایای مواد در تجهیزات، اپراتور ها و لباس آنها ایجاد شود که برای به حداقل رساندن آنها تدابیر لازم می بایست صورت گیرد.

لذا:

• به طور کلی امکانات، تجهیزات ، روش ها و جریان هوا و جهت آن باید طوری باشد که احتمال آلودگی ثانویه را به حداقل ممکن برسانید.
• قبل از شروع تولید بایستی از تمیز بودن سالن تولید و تجهیزات و عدم وجود باقی مانده مواد اولیه ، بسته بندی و محصولات در سالن تولید اطمینان حاصل گردد.
• فرآیند هایی که ( با توجه به فرمولاسیون و روش تولید ) اثر سو دیگری داشته باشند میتوانند همزمان در یک سالن تولید صورت گیرند.
• برابر ضوابط موجود تولید فرآورده های آرایشی و بهداشتی در کارخانجات دارویی می بایست دارای امکانات اختصاصی باشد به جز مواردی که اثر سو یکدیگر نداشته باشد.
• هنگام کار با مواد و محصولات خشک باید احتیاط ویژه ای برای جلوگیری از انتشار ذرات معلق صورت گیرد.
• در هر مرحله از فرآوری، باید مواد اولیه و محصول و ظروف بسته بندی را از آلودگی میکروبی و دیگر آلودگی ها محافظت کرد.
• بسته بندی ثانویه ظروف و مواد بسته بندی خارج از سالن بسته بندی باز شده و سپس به سالن مزبور انتقال یابند.
• مواد ضروری مثل روغن و چسب و جوهر و مواد تمیز کننده و مواد ضد عفونی کننده باید درظروفی که کاملا با ظروف مورد استفاده در بسته بندی محصول و مواد اولیه متفاوت است نگهداری شوند. و برچسبی واضح که نشان دهنده محتویات آن باشد، داشته باشند.
• باید دستورالعمل تمیز کردن خاصی جهت تجهیزات و فضاهای بسته بندی موجود و در دسترس باشد.

شرایط فنی و بهداشتی قسمتهای رفاهی

سرویس های بهداشتی (توالت و دستشویی)

باید برای کارگران دستشویی و توالت مجزا به تعداد مورد نیاز مطابق ماده 13 قانون مواد خوراکی، آشامیدنی ، آرایشی و بهداشتی به شرح ذیل وجود داشته باشد:

• برای هر 1-5 نفر یک توالت و یک دستشویی
• 25-6 نفر به ازا هر 10 نفر یک توالت، یک دستشویی ( 25 نفر از هر کدام 3 دستگاه )
• 55-26 نفر به ازا هر 15 نفر یک توالت ، یک دستشویی ( 50 نفر از هر کدام 5 دستگاه )
• 115-56 نفر به ازا هر 20 نفر یک توالت ، یک دستشویی ( 100 نفر از هرکدام 7 دستگاه )
• 2666-16 نفر به ازا هر 25 نفر یک توالت ، یک دستشویی (250 نفر از هرکدام 13 دستگاه )
• از 266 نفر به بالا به ازا هر 30 نفر اضافی یک توالت ، یک دستشویی
• رویس های بهداشتی باید مجهز به شیر آب گرم و سرد باشد.
• در و دیوار قابل شستشو باشد، سقف صاف بوده و کف از مواد غیر قابل نفوذ ساخته شود به طوری که به آسانی قابل تمیز کردن باشد.
• توالت ها باید دارای درب خودکار بوده و در برابر نفوذ حشرات حفاظت شود وجود مخزن شستشو ( فلاش تانک) ضروری است.
• در توالت ها نصب تابلوی (بعد از استفاده از توالت دست های خود را با صابون یا مواد شوینده بشویید) ضروری است .
• توالت ها باید درمحلی باشند که آلودگی به محیط به حداقل برسد. و نباید درب توالت به سمت سالن تولید و انبار ها باز شود.
• پنجره توالت مشرف به فضای آزاد و دارای توری باشد.
• توالت دارای هواکش مکانیکی متناسب با حجم آن باشد.
• دارای سطل زباله درب دار پدالی بوده که بدون دخالت دست باز شود.

دستشویی کامل:

• این دستشویی ها عمدتا متصل به رختکن کارگران، در محل ورود به سالن تولید و در داخل سالن تولید قرار داشته و ویژگی های ذیل را دارا می باشند:
• دارای شیر آب گرم و سرد بوده و بدون دخالت دست به صورت پایی یا با آرنج باز و بسته شود.
• دارای خشک کن برقی یا حوله کاغذی یکبار مصرف باشد.
• دارای سطل زباله ی درب دار پدالی بوده که بدون دخالت دست باز شود.
• در کنار دستشویی های باید مواد شوینده و ضد عفونی کننده وجود داشته باشند.
• از طرفی مواد ضد عفونی کننده . شوینده دارای محل خاصی بوده و شماره گذاری شده و مسئول مشخصی داشته باشد.
• تعداد کافی توالت تمیز و تهویه دار ( مجزا برای آقایان و خانم ها) همراه با دستشویی های کافی فراهم باشد توالت ها باید به اندازه کافی از محوطه تولید مجزا باشند. داخل توالت ها نباید از بوگیر استفاده شود.
• در کنار توالت ها و محوطه تولید بایستی امکانات دستشویی تعبیه شده باشد و بایستی موارد ذیل باشند:
• دستشویی تمیز با شیر آب گرم و سرد خودکار یا پدالی یا باز و بسته شوند توسط آرنج
• مایع دستشویی
• دست خشک کن هوای گرم یا دستمال یکبار مصرف
• سطل زباله درب دار که درب آن با پدال باز شود.
• کارکنان بایستی بعد از استفاده از توالت از دستشویی استفاده کنند.

 حمام ها:

باید برای کارگران حمام مجزا به تعداد مورد نیاز مطابق ماده 13 قانون مواد خوراکی ، آشامیدنی ، آرایشی و بهداشتی به شرح ذیل وجود داشته باشد:

• به ازا 1-5 کارگر یک دستگاه
• 20-6 به ازا هر 5 نفر یک دستگاه (20 نفر 4 دستگاه)
• 50-21 نفر به ازا هر 10 نفر یک دستگاه  (50 نفر 7 دستگاه)
• 10-51 نفر به ازا هر 20 نفر یک دستگاه (100 نفر 10 دستگاه)
• از 100 نفر کارگر به بالا به ازا هر 20 نفر اضافی یک دستگاه

محل استحمام باید دارای ویژگی های ذیل باشد:

• دیوار ها تا زیر سقف کاشی کاری شده و کاشی ها بدون ترک خوردگی و شکستگی باشد.
• شیب کف به طرف کف شوی مناسب باشد.
• دارای هواکش مناسب با حجم آن باشد.
• منبع حرارتی خارج از محوطه حمام بوده، به طوری که ایجاد آلودگی در هوا نکند.
• هر حمام دارای رختکن مجزا باشد.
• مجهز به دوش آب گرم و سرد باشد.
• باید مجهز به تهویه مناسب باشد.

آشپزخانه و امکانات آن

هر کارگاه می تواند دارای ناهارخوری به وسعت کافی و تعداد لازم میز و صندلی (نیمکت) برای عده ای که در هر وعده غذا مصرف می کنند باشد. فضای لازم جهت هر نفر بین 95/ تا 1/15 متر مربع می باشد. علاوه بر این کارگاه های بزرگ که غذای گرم به کارگران داده می شود باید حداقل 32 متر مربع جهت محوطه ایکه غذا ارائه می شود و نیز فضای کافی جهت آشپزخانه و انبار مواد غذایی در نظر گرفته شود.

الف) انبار:

• دیوارها از جنس کاشی یا پوشش مناسب دیگری باشد و سقف و کف ان صاف و قابل شستشو بوده و شیب کف مناسب و به سمت کف شوی باشد.
• هواکش متناسب با حجم انبار نصب شود
• قفسه بندی مناسبی برای مواد غذایی انجام شده باشد.
• مصالح ساختمانی انبار از نوعی انتخاب شود تا از ورود جوندگان و حشرات به انبار جلوگیری کند.
• کلیه دربها و پنجره ها با توری باشد و شیب لبه پنجره ها به داخل حدود 45 درجه باشد.
• نور به اندازه کافی موجود باشد.

ب) سردخانه

ظرفیت سردخانه باید متناسب با مواد اولیه فاسد شدنی باشد و دارای سیستم های کنترل درجه حرارت و رطوبت باشد.

ج) محل پخت غذا

• دیوارها تا زیر سقف کاشی کاری شده باشد یا توسط پوشش مناسب دیگری که براحتی قابل نظافت باشد.
• سقف صاف و قابل شستشو و تمیز کردن باشد.
• کف دارای شیب مناسب به سمت کف شوی باشد.
• پنجره ها مجهز به توری بوده و توسط عوامل مختلف ازجمله چسب نواری از شکستن آنها جلوگیری شده باشد و شیب لبه آنها به سمت داخل 45 درجه باشد.
• هواکش متناسب با حجم بخش پخت باشد.
• دستشویی ها به تعداد کافی و متناسب با مشخصات ذکر شده در بند 4 باشد.
• ظرفشویی ها حتی الامکان به تعداد کافی بوده و حتی المقدور از دستگاه اتوماتیک استفاده شود.

د) سالن غذاخوری

در قسمت ورودی سالن غذاخوری باید دستشویی به تعداد کافی در نظر گرفته شده باشد.

• اندازه سالن غذاخوری باید متناسب با تعداد افراد باشد.
• کف باید با کفپوش مناسب پوشیده شده و شیب آن به سمت کف شوی باشد.
• سقف باید صاف و رنگ روشن باشد.
• در و پنجره ها به اندازه کافی و دارای توری باشد.
• هواکش باید متناسب با حجم سالن باشد.
• سیستم گرمایش و سرمایش سالن باید متناسب با حجم سالن پیش بینی شده و باتوجه به شرایط جغرافیایی محل اجرا شود.
• میزهای غذاخوری بدون ترک خوردگی صاف و قابل شستشو و تمیز کردن باشد.
• صندلی ها از جنس مقاوم و قابل شستشو باشد.

امکانات و بهداشت فردی:

• اتاق تعویض لباس مجزا برای آقایان و خانم ها با امکانات کافی ( تهویه و نور مناسب ) تعبیه گردد.
• هر کارمند باید کمد لوازم 3 قسمتی مخصوص به خود داشته باشد.

آزمایشگاه ها و تجهیزات موسسات آرایشی و بهداشتی

کارخانجات مربوط لازم است بر حسب نوع محصول مندرج در این ضابطه مجهز به تجهیزات آزمایشگاهی مناسب جهت آزمایشات لازم باشند.

آزمایشگاهها:

آزمایشگاهها باید در محلی بنا گردد که نزدیک به سالن تولید بوده و دارای بخش های مجزای فیزیکوشیمیایی و میکروبی باشد، و وضعیت فنی و بهداشتی آزمایشگاه به صورت ذیل بررسی شده و تجهیزات و مواد شیمیایی آن طبق لیست مربوط جهت دریافت پروانه بهره برداری و تاسیس کارخانه در نظر گرفته گردد.

1. در آزمایشگاه حداقل 30 درصد فضای آزاد برای انجام کارها و تردد پرسنل وجود داشته باشد. مشروط بر آنکه پرسنل آزمایشگاه دارای اتاق کار جداگانه باشند.
2. آزمایشگاه میکروبیولوژی باید دارای فضای مجزا متشکل از سه بخش استریلیزاسیون، انکوباسیون و کشت میکروبی ( مجهز به لامپ UV و عدم وجود سینک و زهکشی فاضلاب ) باشد.
3. آزمایشگاه باید از نور کافی (طبیعی و مصنوعی ) برخوردار باشد.
4. آزمایشگاه دارای هود آزمایشگاهی با امکانات لازم باشد.
5. سیستم تهویه آزمایشگاه باید مناسب باشد.
6. آزمایشگاه دارای کابینت و میز کار با روکش مناسب ضد اسید و ضد حریق باشد.
7. آزمایشگاه دارای لوله کشی آب سردوگرم و ظرفشویی باشد.
8. دیوارها ، کف، سقف و پنجره آزمایشگاه با ضوابط مربوطه ( استاندارد ایزو 17025) انطباق داشته باشد.

کلام آخر…

ملاحظات مهم در احداث کارخانه های آرایشی و بهداشتی موضوعی بود که به آن پرداختیم. امیدواریم در این مقاله، توانسته باشیم تمامی سوالات شما را پاسخ داده باشیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره، با تیم ما ارتباط برقرار کنید.