ملاحظات عمومی طراحی تاسیسات بیمارستان
این مقاله به منظور راهنمایی برای طراحی تاسیسات مکانیک بیمارستان های عمومی کشور است که در برخی موارد برای دست اندر کاران اجرایی و یا دوره نگهداری و بهره برداری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. طراحی تاسیسات مکانیک بیمارستان نیازمند توجه به چند عامل است. توجه و بررسی این عوامل باعث می شود تا طراحی مناسبی برای تاسیسات مکانیکی بیمارستان صورت پذیرد.
عوامل حائز اهمیت در ملاحظات طراحی تاسیسات بیمارستان عبارتند از :
- اقتصادی بودن طرح
- صرفه جویی در مصرف انرژی
- انعطاف پذیری سیستم
- پایداری کارکرد
- کنترل عفونت در بیمارستان
- کنترل آلودگی صوتی در بیمارستان
اقتصادی بودن طرح تاسیسات بیمارستان
انتخاب سیستم تاسیسات مکانیکی
در هر طرح مشخص از فضاهای بیمارستان ، بین سیستم های مختلفی که توانایی تامین شرایط مورد نیاز را دارند، باید سیستم اقتصادی و مقرون به صرفه مورد توجه قرار گرفته و طراحی شود. برای انتخاب سیستم اقتصادی لازم است هزینه یک دوره عمر مفید سیستم های مختلف محاسبه شده و مقایسه شود و تاسیسات بیمارستان مقرون به صرفه مشخص شود. در این راستا این موارد باید مورد توجه قرار گیرد.
- هزینه اولیه
- هزینه مصرف انرژی
- هزینه راهبری
- هزینه انعطاف پذیری
- هزینه اضافی پایداری کارکرد سیستم ها
- هزینه نگهداری و بهره برداری
- دوره عمر مفید سیستم های تاسیسات مکانیکی در سطح بیمارستان های ناحیه ای 20 سال و در سطح بیمارستان های منطقه ای قطبی و کشوری 25 سال در نظر گرفته می شود.
اثر اقلیم
در طراحی فضاهای بیمارستان ها ، مانند اتاق های عمل و مراقبت های ویژه و اورژانس معمولا فضاها با پنجره های غیر قابل باز شو در نظر گرفته می شوند. این عمل به منظور کنترل عفونت ، صرفه جویی اقتصادی در اتلاف انرژی ، پاکیزگی هوا و جلوگیری از تهویه طبیعی صورت می پذیرد.
لزوم کنترل دما و رطوبت ، رعایت فشار های نسبی و همچنین پاکیزگی هوای این فضاهای اصلی در تمام مدت شبانه روز و در همه ی ماه های سال ، انتخاب سیستم تهویه مطبوع کامل و هوارسانی را در فضاهای اصلی بخش ، اجتناب ناپذیر می کند و باعث افزایش هزینه های اولیه اجرا و نگهداری و بهره برداری تاسیسات مکانیکی مورد نیاز می شود.
اقلیم محل احداث بیمارستان از طریق عوامل زیر بر هزینه های سیستم های تاسیسات مکانیکی اثر می گذارد.
- اثر جداره های خارجی ساختمان در انتقال دما
- دریافت هوای تازه بیرون و انتقال آن از طریق دستگاه هوا رسان
محاسبه بار های گرمایی و سرمایی و انتخاب دستگاه های گرم کننده و خنک کننده ی مورد نیاز این فضاها نباید برای شرایط حداکثر-حداقلی هوای بیرون صورت گیرد. شرایط دمایی حداکثر- حداقلی در زمان کوتاه و به ندرت اتفاق می افتد.
کاهش هزینه
برای جلوگیری از افزایش بیش از نیاز بارهای داخلی ، به خصوص بار های سرمایی شرایط هوای داخل می بایست با دقت زیادی انتخاب شود. شرایط هوای فضاهای داخلی هر بخش بسته به کاربری خود متفاوت است. در مقالات بعدی شرایط اختصاصی هر کدام از بخش ها تشریح خواهند شد.
در فصول بینابینی برای صرفه جویی در مصرف انرژی که مولد های نیرو ممکن است خاموش باشند ، غالبا می توان با سیستم هوارسانی و استفاده از هوای خارج شرایط هوای داخل را به شرایط مورد نیاز هر کدام از فضاهای داخلی نزدیک کرد. در سیستم تخلیه هوا استفاده از بازیافت انرژی (Heat recovery) در کاهش هزینه های جاری تاثیر بسزایی دارد.
صرفه جویی در مصرف انرژی
به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی لازم است در طراحی تاسیسات مکانیک بیمارستان ها به موارد زیر توجه شود:
- شرایط هوای خارج
- شرایط هوای داخل
- نوع جدار های ساختمان
- نوع سیستم تاسیسات مکانیکی
در ادامه تاثیر هر کدام از عوامل فوق را بر مصرف انرژی مورد بررسی قرار می دهیم :
شرایط هوای خارج
شرایط هوای خارج ارتباط مستقیمی با اقلیم محل احداث بیمارستان دارد ، شرایط هوای اقلیم محل احداث بیمارستان از طریق عوامل زیر بر تاسیسات مکانیکی تاثیز می گذارد:
- ورود هوای خارج به داخل از طریق دستگاه هواساز
- اثر جداره های خارجی ساختمان در تبادل حرارتی
شرایط هوای داخل
هر بخش از بیمارستان بر حسب نوع کاربری نیازمند شرایط ویژه ای می باشد. شرایط هوای داخل هر بخش با فاکتور هایی از قبیل دما ، کیفیت هوا ، تمیزی هوا ، رطوبت نسبی و فشار نسبی سنجیده می شود.
جدارهای ساختمان
دیوار های خارجی ساختمان ، در اقلیم های سرد و کوهستانی ، گرم و خشک و همچنین گرم و مرطوب باید عایق کاری شوند. بیمارستان هایی که در اقلیم های سرد و کوهستانی ، گرم و خشک و گرم و مرطوب ساخته می شوند لازم است تا برای بام عایق کاری صورت پذیرد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که در عایق کاری باید انتقال گرما و نفوذ رطوبت از جدار های خارجی مد نظر قرار گیرد. همچنین از نفوذ رطوبت و تقطیر بخار آب در سطوح داخلی جداره ها ممانعت به عمل آید.
جهت کنترل انتقال گرما لازم است شیشه پنجره ها از نوع کم اتلاف انتخاب شود. در اقلیم های سرد و کوهستانی ، گرم و خشک و همچنین گرم و مرطوب انتخاب شیشه از نوع دوجداره بسیار مفید است.
سیستم های تاسیسات مکانیکی
فضاهای اصلی بیمارستان ها ، به منظور کنترل عفونت و ایجاد شرایط مناسب هوا در طول شبانه روز ، به صورت بسته و بدون پنجره طراحی می شوند. طرح و اجرای سیستم تهویه مطبوع کامل از طریق هوارسانی مداوم به خودی خود موجب افزایش مصرف انرژی می گردد. جهت کاهش مصرف انرژی در طراحی تاسیسات مکانیکی موارد زیر پیشنهاد می شود:
- سیستم هوارسانی ، از نوع تمام هوا با صد در صد هوای بیرون ، مستلزم انرژی زیاد است. به منظور پرهیز از این اتلاف و انتخاب هوارسانی با رعایت بازگردانی هوا لازم است این سیستم به فیلتر های با راندمان بالا مجهز گردد.
- در بیمارستان های منطقه ای ، قطبی و کشوری از فیلتر های با راندمان بالا استفاده می شود. با توجه به این که گرداوری این فیلتر ها ، نگهداری و تعویض به موقع ان ها نیاز به سطح معینی از مدیریت بهداشت بیمارستانی دارد ، توصیه می شود که سیستم هوارسانی با بازگردانی هوا فقط در بیمارستان های فوق پیش بینی گردد.
- در این سطح از بیمارستان ها ، به منظور کاهش مصرف انرژی، طراحی سیستم با امکان استفاده از شرایط هوای بیرون صورت می گیرد.
- به منظور کاهش میزان مصرف انرژی در بیمارستان های ناحیه ای پیشنهاد می گردد از سیستم تمام هوا از نوع صددرصد هوای تازه استفاده می شود.
نکته: به منظور کاهش مصرف انرژی در طراحی این گونه بیمارستان ها ، لازم است امکان بازیافت انرژی گرمایی پیش بینی گردد.
بدون دیدگاه