دسته بندی اتاق تمیز بر حسب نوع تهویه هوا

دسته بندی اتاق تمیز 

دسته بندی اتاق تمیز بر حسب نوع تهویه هوا در آن ها به دو نوع عمده زیر تقسیم می شوند:

• اتاق تمیز تهویه مغشوش turbulent vent
  اتاق تمیز با تهویه مغشوش به دو حالت یک طرفه Unidirectional و چند جهتی non unidirectional
• اتاق تمیز جریان آرام laminar flow
  اتاق تمیز با جریان آرام نیز به عنوان اتاق تمیز با جریان یک طرفه unidirectional

در اتاق های تمیز با جریان آرام از هوای خیلی بیشتری نسبت به نوع متلاطم استفاده شده و پاکیزگی بیشتری ایجاد می شود. در این اتاق ها هوا از یک دیواره صافی ، از دیوار یا سقف وارد و از دیوار مقابل یا کف خارج می شود. سرعت هوا باید برای جریان افقی 0.45±0.1 متر بر ثانیه و برای جریان عمودی 0.25 تا 0.35 متر بر ثانیه باشد.

اتاق تمیز با تهویه هوا مغشوش

اتاق تمیز با تهویه متلاطم به نام های دیگری از قبیل غیر چند جهتی ، مغشوش و یا معمولی نیز شناخته می شود.
در اتاق با تهویه مغشوش هوای فیلتر شده تمیز ( هوای تمیز که درجه آن در حد استاندارد مد نظر است ) از دریچه ورودی هوا در سقف وارد می شود. این هوا با هوای اتاق مخلوط شده و آلودگی موجود در هوا را به سمت خروجی های هوا در قسمت های پایین دیوار ها منتقل می کند. در این نوع تهویه بهتر است ورودی هوا از دریچه سقفی و خروجی آن از کف اتاق تمیز باشد. به دلیل این که بیشترین آلودگی در کف اتاق تمیز وجود دارد و حرکت ذرات به خاطر سنگین بودنشان از بالا به پایین است.
این سیستم از روشی مشابه با روش تهویه مطبوع در ساختمان های اداری یا فروشگاه ها استفاده می کند. البته باید توجه داشت که این اتاق ها با ساختمان هایی که صرفا تهویه مطبوع می باشند متفاوت هستند. این تفاوت ها شامل موارد زیر است:

مقایسه تهویه مطبوع اتاق تمیز و تهویه مطبوع تجاری

• حجم هوای تهویه شده در این اتاق ها بسیار بیشتر است. در ساختمان های معمولی هوا تا حدی تهویه می شود که بتواند آسایش مورد نیاز را فراهم کند. میزان تهویه برای ساختمان های معمولی می تواند بین 2 تا 10 بار تغییر هوای کامل هوای داخل ساختمان در هر ساعت باشد. اما در اتاق تمیز این عدد به میزان 20 تا 60 بار در هر ساعت می رسد. این نرخ بالای رقیق سازی آلودگی های ایجاد شده در اتاق تمیز انجام می شود.
• در اتاق های تمیز معمولی از فیلتر های بسیار کارآمد با راندمان 99.9% استفاده می شود. که می توانند برای حذف ذرات تا 3 میکرون کاربرد داشته باشند. موقعیت فیلتراسیون در اتاق تمیز متفاوت است. در اتاق های تمیز معمولی فیلتر های تمیز معمولی فیلتر های هپا در محلی که هوا به داخل اتاق وارد می شود، قرار می گیرند. اما در سامانه های تهویه مطبوع ، فیلتر ها مستقیما در دستگاه تهویه قرار می گیرند و ممکن است ذرات به کانال جریان هوا و سپس وارد ساختمان شوند.
• فشار هوا در داخل اتاق تمیز بیشتر است. برای اطمینان از اینکه هوای آلوده از محیط خارج به داخل اتاق تمیز وارد نشود. برای طراحی فشار مثبت و دستیابی به جریان صحیح هوا در اتاق های تمیز باید از دریچه های هوا که روی دیوارها یا درها نصب می شوند ، استفاده کرد.
• شاخص دیگر جداسازی اتاق تمیز از اتاق های تهویه مطبوع معمولی سطح بیرونی المان های اتاق تمیز است. در اتاق تمیز سطوح از موادی تشکیل می شوند که نه تنها آلودگی ایجاد نمی کنند بلکه آن ها را نیز در شکاف های خود نگهداری نمی کنند.

توجه: میزان پاکیزگی اتاق تمیز به حجم و کیفیت هوای تامین شده برای اتاق و نیز به کارایی آمیختگی هوا بستگی دارد. باید به این مساله مهم اشاره کرد که میزان پاکیزگی این اتاق ها به حجم هوای تامین شده در واحد زمان بستگی دارد و نه به نرخ تغییر هوا در داخل آن ها.

نکات مهم طراحی تاسیسات اتاق تمیز جریان مغشوش

• حداکثر تمیزی اتاق تمیز با جریان مغشوش تا درجه 100000 از استاندارد 209E می باشد.
• سعی می شود از هوای خروجی اتاق تمیز پس از انجام عملیات لازم به عنوان هوای برگشتی به اتاق تمیز استفاده شود در شرایط عادی مقدار هوای تازه 25% کل حجم هوای ورودی به اتاق تمیز می باشد و مابقی از هوای برگشتی استفاده می شود. در صورتی که تعداد افراد در اتاق تمیز افزایش یابد یا داخل اتاق تمیز مواد مایعات یا گاز های آلوده کننده استفاده شود لازم است میزان هوای تازه افزایش یابد.
• حداقل جا به جایی هوای اتاق تمیز بسته به درجه تمیزی آن از 10 بار تعویض در هر ساعت تا 120 مرتبه در ساعت می تواند افزایش پیدا کند؛ که برای اتاق تمیز بزرگ بسیار پر هزینه خواهد بود و بهینه تر است تا تبدیل به چند ناحیه کوچکتر شود.
• برای تمیزی هوای ورودی اتاق تمیز از فیلتر های فلزی ، فیلتر های کیسه ای ، هپا و اولترا با حداقل بازده 99.97% تا 99.997% برای ذرات بزرگتر از 0.5 میکرون است .
• فشار اتاق تمیز همواره به وسیله سیستم تهویه از طریق کمتر در نظر گرفتن دبی مکش هوا از دبی هوای ورودی انجام می شود. با قرار دادن دریچه ها بر روی درب ها و دیواره های اضافه هوای ورودی طوری به خارج هدایت می شود که جریان هوا در جهت مناسب از درجه تمیزی بیشتر به کمتر صورت می گیرد.

طراحی تهویه مطبوع اتاق تمیز جریان آرام

زمانی که دستیابی به غلظت پایین از ذرات باکتریایی لازم باشد ، جریان هوای یک طرفه به کار می رود. در اتاق دارای جریان یک طرفه فیلتر های با کارایی بالا در سرتاسر سقف ( و در بعضی سیستم ها در یا دیوار ) نصب و هوا به وسیله آن وارد می شود. این هوا به روش یک طرفه با سرعت 0.3 تا 0.45 متر بر ثانیه سرتاسر اتاق را جارو می کند و از کف اتاق خارج شده و آلودگی موجود در اتاق تمیز را می زداید. در این سیستم از هوای بیشتری نسبت به تهویه مغشوش یا متلاطم استفاده می گردد. اما به خاطر جا به جایی مستقیم هوا آلودگی پخش شده در اطراف اتاق را به حداقل رسانده و از کف اتاق به بیرون جارو می کند.

سرعت هوا در اتاق های تمیز با جریان یک طرفه 0.3 تا 0.45 متر بر ثانیه برای حذف ذرات بزرگتر قبل از نشستن روی سطح مواد مناسب است. البته در دیدگاه نظری می توان در اتاق خالی که هیچ مانعی در مقابل جریان هوا وجود نداشته باشد ، ذرات آلوده کننده را با سرعت بسیار پایین تر می تواند حذف کرد.

نکته: حجم هوای تامین شده برای اتاق های تمیز با جریان آرام اغلب 10 تا 100 برابر این حجم در اتاق های معمولی است. به همین دلیل تولید این نوع اتاق ها با هزینه بسیار بالا همراه است. در طراحی تهویه اتاق تمیز جریان آرام ، هوا در یک مسیر مستقیم از ورودی به خروجی با کمترین مخلوط شدگی و یا آشفتگی حرکت می کند که به سه نوع جریان پایین ، جریان افقی و دیوار به کف تقسیم بندی می شود.

دسته بندی اتاق تمیز جریان آرام بر مبنای نوع تهویه مطبوع

اتاق تمیز جریان آرام با تهویه بالا به پایین
در این نوع طراحی اتاق تمیز ، جریان هوا از سقف به کف می باشد که کف از یک صفحه مشبک تشکیل شده است و زیر آن فیلتر قرار دارد. سقف اتاق تمیز جریان آرام کاملا از فیلتر های شبکه ای با بازده بالا که توسط یک صفحه مشبک محافظت می شود تشکیل شده است.

اتاق تمیز جریان آرام با تهویه جریان افقی
در این نوع اتاق تمیز یک دیوار شامل مجموعه ای از فیلتر ها بوده و جریان هوای مستقیم از دیوار به دیوار مقابل خود است.

اتاق تمیز جریان آرام با تهویه از دیوار به کف
هوا از طریق یک مجموعه فیلتر های با بازده بالا ، که در دیوار اتاق تمیز جریان آرام است به سمت صفحه مشیک کف می رود. این نوع بیشتر برای اتاق های کوچک قابل حمل با یک میز ککار منفرد مناسب است.

نکته مهم: بیشتر اتاق تمیز جریان آرام به صورت جریان قائم تولید می شود. زیرا این روش می تواند ذرات تولید شده در داخل اتاق را به سرعت از کف آن خارج کند. اتاق های تمیز با جریان هوای آرام به شکل افقی چندان مورد توجه نیستند. چون ذراتی که در نزدیکی فیلتر ها تولید می شوند به سمت کف اتاق حرکت می کند و موجب آلودگی فرآیند های تولید محصول می شوند.

مقایسه تهویه مطبوع اتاق تمیز با جریان آرام – جریان مغشوش

تهویه اتاق تمیز با جریان مختلط

در دسته بندی اتاق تمیز بر اساس تهویه مطبوع ، میتوان دو روش جریان  آرام و جریان مغشوش را برحسب نیاز ترکیب کرد.  در این سیستم اتاق تمیز ، مثل اتاق معمولی تهویه می شود ، ولی در مکان هایی که ممکن است محصول در معرض آلودگی قرار گیرد ، محفظه ای از جریان آرام برای ایجاد تمیزی بیشتر به کار می رود.

جریان مختلط هنگامی استفاده می شود که منطقه بحرانی و غیر بحرانی در یک اتاق تمیز همزمان نیاز باشد. مناطق با تنظیم الگوی فیلتر در سقف ایجاد می شود. در مناطق حساس تر فیلتر های بیشتری در سقف و تعداد کمتری در منطقه بحرانی نصب می شود. هوا در منطقه بحرانی پیش از آن که در فضا منتشر شود از فیلتر عبور می کند. برای برگشت هوا دریچه هایی تعبیه شده و فیلترهایی نیز آلودگی محیط را کنترل می کند.

جهت آشنایی با مبانی اتاق تمیز و آشنایی با تاسیسات تهویه مطبوع آن اینجا را کلیک کنید.